Een biografie van Pieter Groot (6) 1920-2011

PIETER GROOT (6) 1920-2011

EN

GEERTRUIDA CORNELIA RIJNTJES (7) 1917-1993

Pieter Groot ca 1935

WANDELAAR
Kijk ‘m eens stevig doorstappen, die Pieter Groot. Tenminste, dat zien we hem doen op foto’s uit 1941 van de Zaanse “Wandelsportvereniging Het Laatste Loodje”, die nog steeds bestaat. Doorlopen vond hij leuk maar aan spullen weggooien had hij een hekel: gelukkig maar. Want dozen vol documenten heb ik doorgeploegd om tot dit verhaal te komen.





REKENAAR
Op een mooie zonnige winterdag in maart 1920 doet Adrianus Groot aangifte van de geboorte van zijn tweede kind: Pieter. Over zijn jongste jaren is niets bekend maar op de middelbare school was Piet een echte zesjesman. Met enkele uitschieters naar boven en beneden: zo bleek de afkeer voor het vak geschiedenis (zowel op de eindexamenlijst MULO-A als B) uit de vieren en vijven. Ja, en rekenen kon hij als de beste, want met algebra scoorde hij gemiddeld een acht. En ook de puntenlijsten bij het Praktijkdiploma Boekhouden in 1941 en Moderne Bedrijfsadministratie in 1948 waren aan de zuinige kant. Typen kon hij in 1936 volgens het diploma echter als de beste met 190 aanslagen per minuut gedurende vijf minuten achtereen.

Derde klas Mulo november 1935

NIET WAAR
In 1940 wordt Piet ingelijfd als gewoon dienstplichtige van de lichting 1940 en op 6 mei 1940 geplaatst bij het 2e Regiment Luchtdoelartillerie (Opleiding onderofficier administratie 1e ploeg). Op 27 mei 1940 gaat hij met groot verlof en 1 oktober 1955 wordt hij ontslagen wegens diensteindiging. 1) Wat er na mei 1940 gebeurt is duister, daar wilde hij niet over praten, net als zo vele van zijn leeftijdgenoten uit die tijd. Uit documenten kunnen we opmaken dat hij op 13 juli 1942 “reserve locale kracht/schrijver” was bij de Zesde Afdeling der Posterijen, Telegrafie en Telefonie. 2) Daarin werd hem “bevoegdheid verleend zelfstandig den morsetoesteldienst uit te oefenen.” Hem werden de cijfers vijf toegekend voor “seinen van telegrammen” en “opnemen van de papierstrook.” Opvallend is het wapen van de dienst met daaronder: “Je Maintiendrai”, en dat nog wel ten tijde van de bezetting. Binnen de familie gingen geruchten dat hij in Duitsland gedwongen arbeid zou hebben verricht; volgens het ITS is dat niet juist. 3)

Militieregister, ingeschrevenen voor den Dienstplicht

Truusje Rijntjes 4 november 1918

EEN DUIK IN HET VERLEDEN
Kijk haar daar eens staan, Truusje Rijntjes! Ze lijkt wel net afgestudeerd aan de Hogeschool voor één jarigen, zo aan haar hoofddeksel te zien. En leren kon ze, dat laat het eindrapport uit de eerste klas van de H.B.S. te Haarlem al zien: één zesje en verder alleen maar zevens en achten. Logisch dat de waarnemend directeur Dr. J.J. van den Hoek in 1930 noteerde: “bevorderd”. Helaas heb ik in het archief geen andere documenten aangetroffen rond haar opleiding dan het EHBO Diplomaboekje uit 1938 waarin men verklaarde dat zij “met goed gevolg aanvangscursus in het verleenen van Eerste Hulp bij Ongelukken” heeft gevolgd. Maar het mooiste diploma – in letterlijke zin – vind ik toch het zwemdiploma in Jugendstil uit 1929, “hebbende zij de aan ommezijde proef met goed gevolg afgelegd” en dan aan die ommezijde: “A 100 M borstzwemmen B 50 M rugzwemmen C sprong van de plank, rechtstandig of duiksprong naar verkiezing. N.B. A en B achter elkaar zonder rust af te leggen.”




TRUUSJE WORDT TRUUS

Truus

Uit veel wat ik heb kunnen opmaken uit het archief Groot/Rijntjes is dit: Truus was als jonge meid een bofkont. Goed, ze was enig kind maar ze is opgegroeid in een tijd van crisis en armoede, die aan haar goeddeels voorbij is gegaan. Vader Willem was in goeden doen als verzekeringsinspecteur en uit de vele foto’s van diverse bestemmingen in binnen- en buitenland werd er flink gereisd. Haar ouders kopen in 1935 een woning aan de Marnixstraat 66 te Haarlem. In haar fotoboek 1933-1941 is in 1935 zichtbaar dat ze er ook alleen op uittrekt maar na het overlijden van haar vader Willem zien we weer veel afbeeldingen van haar moeder.

Truus en Joop

En dan verschijnen er foto’s van een man op een motor, waaruit je kunt opmaken dat Truus met hem op vakantie is geweest naar het Luxemburgse Echternach. Ook tochtjes in het weekend worden gemaakt en na enig speurwerk – het kenteken op de motor is goed leesbaar – blijkt de eigenaar ene Petrus Johannes Antonius van Dijk te zijn, wonende aan de Westerweg 115 te Alkmaar. 4) Waarschijnlijk gaat het hier om één van de kamerbewoners, die Truus’ moeder na het overlijden van haar man in huis heeft genomen om het inkomen wat aan te vullen. Trouwens, één van die kamerbewoners was ene Pieter Groot…

DE ZOEKTOCHT NAAR PIET
Waar waren we ook alweer gebleven? 5) Oh ja, bij Piet. We gaan proberen te vinden welke paden hij vervolgens heeft bewandeld. In december 1941 woonde hij nog thuis in Heiloo 6) en op 6 juli 1942 vertrok hij naar Haarlem 7), waarschijnlijk naar de Marnixstraat. Reden onbekend. Ergens ervoor of daarna heeft hij mogelijk in de Hector Treubstraat 15 in den Helder gewoond omdat ik in het archief een aan hem gerichte ansichtkaart vond met dit adres; afzenders Thea en Truus. Dan slaat de vlam in de pan: de motorman is verdwenen en op 4 april 1943 zijn Piet en Truus verloofd. Men was van 3 tot 5 uur van harte welkom in de Marnixstraat! En het woonadres van Piet? Dat blijkt volgens het verlovingskaartje Helderscheweg 20 te Alkmaar te zijn, het Hotel-Café-Restaurant van zijn ouders.

Boven v.l.n.r. Cor Kempe (moeder van Truus), Jansje Stütner en Arie Groot (Piets ouders), onder Truus en Piet

Op 9 augustus 1945 duikt Piet ineens op in den Burg op het eiland Texel. In één van de leukste stukken uit het familiearchief – een brief met die datum van Piet aan zijn verloofde – verklaart hij haar zijn liefde, maar die wordt door haar in een aantal punten pittig becommentarieerd.

“BEKANNTMACHUNG”
Even terug naar eind april 1943 want toen stond er een bekendmaking van de Duitse generaal Christiansen in alle kranten, dat alle militairen zich alsnog moesten melden voor krijgsgevangenschap. Hij rechtvaardigde deze maatregel met het argument dat Nederlandse oud-militairen bij het verzet betrokken waren en hun in 1940 gedane belofte braken dat zij niets tegen de bezetter zouden ondernemen. Als reactie hierop braken er de april-mei stakingen uit met vele slachtoffers. Zou Piet zich schuil hebben gehouden in het hotel van zijn ouders?

PIET EN TRUUS
Er zijn trouwfoto’s uit 1945 met heel wat minder bloemen, gezien de omstandigheden. We hebben het fotoboek van de ceremonie op het Haarlemse Stadhuis op de schoot en zien bruidsmeisjes, een keurig gekleed gezelschap en Piet met z’n wilde haren uit de wandeltijd netjes achterover gekamd. Voor de voltrekking van het burgerlijk huwelijk moest ƒ 40,30 worden betaald en ze moesten donderdag 25 oktober 1945 stipt om 12.45 aanwezig zijn want “Het niet op tijd aanwezig zijn leidt tot oponthoud en noodeloos wachten.” 8) In de Hervormde Julianakerk 9) in de Haarlemse Kloosterstraat werd er door Ds. M. v.d. Voet getrouwd, daarna volgde een receptie in de Marnixstraat van drie tot vijf en wonen gingen ze op de Genestetweg 30 in Bloemendaal, een zeer nette weg. 10)





Vervolgens woonden ze op meerdere adressen in Bloemendaal en uiteindelijk werd het huis in de Marnixstraat van Truus’ moeder aan hen overgedragen. Er volgden dalen en toppen, kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen, vele reizen in alle volgorden en daarna werd alles langzaam stil…

TRUUS’ TIEN GEBODEN
Tot slot nog zo’n mooi document: een velletje, gescheurd uit een notitieblok, met potlood geschreven aanbevelingen, die misschien nog wel actueel zijn:

1. Maak geen ruzie in bijzijn van uw kinderen
2. Behandel al uw kinderen hetzelfde
3. Lieg nooit tegen uw kinderen
4. Tussen ouders moet wederzijds verdraagzaam heersen
5. Kameraadschap tussen ouders en kinderen
6. Behandel de vrienden van uw kinderen altijd voorkomend en gastvrij
7. Geef uw kinderen geen standje in tegenwoordigheid van anderen
8. Niet de aandacht op het slechte maar goede
9. Geef altijd antwoord op de vragen van uw kinderen
10. Wees niet humeurig in uw doen en laten

NAWOORD
Onder aanmoedigende woorden van familieleden heb ik na ampele overwegingen toch besloten dit verhaal te publiceren. De oplettende lezer is opgevallen dat het abrupt eindigt. De meeste kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen en andere aanverwanten zijn in leven en hun privacy verdient beschermd te worden. Vandaar dat ik verdere verhalen dichtbij ons wil houden.

Bronnen:
1) uittreksel uit de registratieve gegevens betreffende de militairen van de Koninklijke Marine, Koninklijke Landmacht, Koninklijke Luchtmacht c.q. Koninklijke Marechaussee d.d. 7 oktober 2011 van de Minister van Defensie
2) Brief van 13 juli 1942 van De Directeur-Generaal Der Posterijen, Telegrafie en Telefonie
3) Brief van 11 augustus 2010 van lnternational Tracing Service (Service International de Recherches, Internationaler Suchdienst) van het Rode Kruis
4) 7113-7150 Registers van kentekenbewijzen van motorrijtuigen, afgegeven aan in Noord-Holland wonende eigenaars of houders, 1906-1950 1926-1927 via NHA image 166
5) VPRO serie In Europa van Geert Mak
6) puntenlijst Practijk-Examen Boekhouden van de Nederlandse Associatie voor Practijkexamens te Amsterdam-Z.
7) persoonskaart van zijn vader
8) Kwitantie 7299/612H.I. Burgerlijke Stand Haarlem
9) volgens Reliwiki najaar 1983 gesloopt
10) Aankondiging d.d. 11 october 1945 van hun voorgenomen huwelijk