LANDBOUWERS
In de zevende generatie zitten bij de Nieboeren nogal wat landbouwers, al dan niet met (enig) vermogen, dat heb ik al eerder aangekondigd. Soms kan ik op het internet daarover geen gegevens vinden en zal ik op pad moeten, bij voorbeeld naar Dalfsen. Voor de voorouders afkomstig uit de streek rond Hardenberg is er wel het één en ander te vinden, zoals op https://www.historischeprojecten.nl/ , waar we Lucas en Hermina Hilberink vinden.
Waar ligt de link met de familie: mijn opa van moeders kant, Hendrik Wilhelm Nieboer is eerst getrouwd met Gerritdina Scholten, en haar vader is Gerrit Scholten, gehuwd met Jennigjen Leusink. Haar vader Jan is getrouwd met een Veurink, Gerritdina en zo komen we bij haar vader Lucas.
ANTONI TREKT ER OP UIT
Het is nat buiten en er staat een koude wind uit het noorden, hier op het "Erfjen Het Kamp-Geesen" huisnummer 8 te Rheeze: echt weer om je testament op te maken.
Het is 30 augustus 1823 en we zijn vroeg op: het is pas zeven uur en de notaris - natuurlijk vriend Antoni van Riemsdijk, wie anders (hij was ook burgemeester en arts) - heeft de pen ter hand genomen. We moeten opschieten want over een paar weken gaan Lucas en de weduwe Hermina Hilberink trouwen en voor die tijd moet er op papier komen hoe de eigendommen worden geregeld en de rechten worden beschermd van de kinderen uit het eerste huwelijk van Hermina. Haar tweede zoontje is al vroeg gestorven zodat voor hem grootouders in zijn rechten treden en er is nog gedoe met voogdij. De notaris moet maar een boterhammetje blijven eten want na een opsomming van juridische begrippen, waarvan de strekking hier te ver voert, volgen vier pagina's met zeer gedetailleerde beschrijving van de huishoudelijke bezittingen en het vee van Hermina. Interessant om te lezen hoe de inboedel van een landbouwster er in het begin van de negentiende eeuw heeft uit gezien. Een bloemlezing:
"Een blaauw geverfd houten theerakjen met agthien Kopjes en Schoteltjes, alles begroot op twee guldens en vijftig cents
Een bruin Lakensche MansRok, begroot op twaalf guldens
Een zwart Bombazijden 1) Broek, begroot op één gulden en vijf en twintig cents
Een paar zilveren schoengespen, met Stalen Beugels en Tongen, begroot op tien guldens
Een zilveren zakhorloge ... getekend Wilders London 10378 ... begroot op twaalf gulden
Een donker bruine merrie Paard, begroot op tien gulden
Een zeis met zijn Boom, begroot op veertig cents
Vijf hennen met een haan, tezamen begroot op één gulden en vijf en twintig cents
Nagenoeg twintig vijmen (=stapels) ongedorste rogge, tezamen begroot op zestig gulden
Een beslagen wagen begroot op vijf en twintig gulden
Alles tezamen voor ƒ 450,50”
Afijn, dit hele spul wordt door de notaris een inventaris genoemd dus we zijn nog lang niet klaar, want nu komen de overleden schoonouders (van haar eerste man) van Hermina op de proppen met hun testament en daar is bepaald dat hun zoon Hendrik Jan recht heeft op "Twee Zaaij-Veenakkers op het ???Slag onder Rheeze en één Dagwerk Hooijland in de Rheezermaaten" waarvan schoonzoon Derk Welink en zijn vrouw tot de trouwdatum van Hermina Hilberink het vruchtgebruik hebben. Verder worden er nog wat oude verkopen afgehandeld en blijken er ook nog schulden te zijn:
"1e Aan de toeziende Voogd in deezen Derk Welink wegens door dezes Zoon verdiend Loon en geleende Gelden de somma van Twee en twintig Guldens
2e Aan de meid Geesjen Mulders wegens Loon de somma van vijf en twintig Guldens
3e Aan Hendrik Hageman te Stegeren wegens Garve (=pacht) van Boekweiten veen (een eigennaam?) de somma van Vijftien Guldens
4e aan Jan Hofland te Heemse wegens geleend geld, behalve de lopende Rhenten, eene capitale somma van een Honderd Guldens meede ad vier Procents
5e aan Lubbert Stoete te Rheeze wegens geleend geld, behalven de lopende Rhenten, eene capitale somma van Eén Honderd Guldens meede ad vier Procents
6e aan Marten Warmink te Egede wegens geleend geld, behalven de lopende Rhenten, eene capitale Schuld ter Somma van Een Honderd Guldens, rentende meede vier Procents
7e aan de Meede voogd in deezen Lucas Veurink eene capitale Schuld ad Twee Honderd Guldens, zonder Rhenten"
en dat gaat maar door:
"Jan Herm Veurink te Brucht f.25,00
Jan Hendriks Toelsag te Heemse f.100,00
Egbert Scholten te Bergentheim f.200,00"
enz. enz.
En als afmakers:
Ten eerste "Aan den notaris Antoni van Riemsdijk ... kosten van twee gulden en negen en zestig cents"
Ten tweede "Aan den Medicianse Doctor Antoni van Riemsdijk te Hardenberg wegens annis Achttien Honderd Negetien, twintig, als en twee en twintig in de onderhavige Gemeenschap gepresteerde Genees- Heel- en Verloskundige Diensten, mitsgaders geleverde Medicamenten de Somma van Veertig Guldens, twee en tachtig en een halve cent".
Alles bij elkaar een "Somma" van een kleine duizend gulden, hetgeen de balans dus negatief deed uitslaan; arme Hermina, ze zat in grote problemen en gelukkig dat Lucas op haar pad was gekomen. Vermeldenswaardig is nog dat de notaris verklaart dat hij "van des Morgens ten Zeven Ure tot des avonds ten zes Uren en alzo gedurende elf achtereenvolgende Uren van denzelfden dag" in touw is geweest. En verder belooft Hermina dat ze niets heeft verstopt, weggemaakt of niet heeft gezien op straffe van vreselijke dingen die de wet voor haar in petto heeft als ze heeft gejokt. 2)
NOG EEN AKTE
Antoni blijft druk met het stel als op 13 september de huwelijksvoorwaarden worden opgesteld, waarvan helaas de eerste twee bladzijden zijn zoek geraakt. In ieder geval gaat Hermina haar spulletjes delen met Lucas, zijn de toekomstige winsten voor een vierde voor haar en voor drie vierde voor Lucas, wordt een prettige regeling getroffen voor de moeder van Lucas en zo ook voor Hermina's kind en eventuele toekomstige kinderen. Toekomstige schulden zijn voor ieders rekening en bij overlijden treedt er vruchtgebruik in werking. 3)
Bronnen:
1) een sterk geweven textielstof
2) Notarieel Archief Hardenberg, inventarisnummer 1971 aktenummer 326 van 30.08.1823 inventaris notaris van Riemsdijk via Historisch Centrum Overijssel image 83 en verder
3) Notarieel Archief Hardenberg, inventaris nummer 1971 Huwelijkse voorwaarden 13-09-1823 aktenummer 332 notaris van Riemsdijk via Historisch Centrum Overijssel image 73 en verder (eerste twee bladen ontbreken)
In de zevende generatie zitten bij de Nieboeren nogal wat landbouwers, al dan niet met (enig) vermogen, dat heb ik al eerder aangekondigd. Soms kan ik op het internet daarover geen gegevens vinden en zal ik op pad moeten, bij voorbeeld naar Dalfsen. Voor de voorouders afkomstig uit de streek rond Hardenberg is er wel het één en ander te vinden, zoals op https://www.historischeprojecten.nl/ , waar we Lucas en Hermina Hilberink vinden.
Waar ligt de link met de familie: mijn opa van moeders kant, Hendrik Wilhelm Nieboer is eerst getrouwd met Gerritdina Scholten, en haar vader is Gerrit Scholten, gehuwd met Jennigjen Leusink. Haar vader Jan is getrouwd met een Veurink, Gerritdina en zo komen we bij haar vader Lucas.
ANTONI TREKT ER OP UIT
Het is nat buiten en er staat een koude wind uit het noorden, hier op het "Erfjen Het Kamp-Geesen" huisnummer 8 te Rheeze: echt weer om je testament op te maken.
 |
| Het Erve Kampgeese (bij de rode pijl) op de Kadastrale kaart 1811-1832 minuutplan Ambt Hardenberg sectie K 06 |
 |
| en hier stond het vroeger (Google maps) |
Het is 30 augustus 1823 en we zijn vroeg op: het is pas zeven uur en de notaris - natuurlijk vriend Antoni van Riemsdijk, wie anders (hij was ook burgemeester en arts) - heeft de pen ter hand genomen. We moeten opschieten want over een paar weken gaan Lucas en de weduwe Hermina Hilberink trouwen en voor die tijd moet er op papier komen hoe de eigendommen worden geregeld en de rechten worden beschermd van de kinderen uit het eerste huwelijk van Hermina. Haar tweede zoontje is al vroeg gestorven zodat voor hem grootouders in zijn rechten treden en er is nog gedoe met voogdij. De notaris moet maar een boterhammetje blijven eten want na een opsomming van juridische begrippen, waarvan de strekking hier te ver voert, volgen vier pagina's met zeer gedetailleerde beschrijving van de huishoudelijke bezittingen en het vee van Hermina. Interessant om te lezen hoe de inboedel van een landbouwster er in het begin van de negentiende eeuw heeft uit gezien. Een bloemlezing:
"Een blaauw geverfd houten theerakjen met agthien Kopjes en Schoteltjes, alles begroot op twee guldens en vijftig cents
Een bruin Lakensche MansRok, begroot op twaalf guldens
Een zwart Bombazijden 1) Broek, begroot op één gulden en vijf en twintig cents
Een paar zilveren schoengespen, met Stalen Beugels en Tongen, begroot op tien guldens
Een zilveren zakhorloge ... getekend Wilders London 10378 ... begroot op twaalf gulden
Een donker bruine merrie Paard, begroot op tien gulden
 |
| Geen toestemming afbeelding verkregen vanwege auteursrecht |
Vijf hennen met een haan, tezamen begroot op één gulden en vijf en twintig cents
Nagenoeg twintig vijmen (=stapels) ongedorste rogge, tezamen begroot op zestig gulden
Een beslagen wagen begroot op vijf en twintig gulden
Alles tezamen voor ƒ 450,50”
Afijn, dit hele spul wordt door de notaris een inventaris genoemd dus we zijn nog lang niet klaar, want nu komen de overleden schoonouders (van haar eerste man) van Hermina op de proppen met hun testament en daar is bepaald dat hun zoon Hendrik Jan recht heeft op "Twee Zaaij-Veenakkers op het ???Slag onder Rheeze en één Dagwerk Hooijland in de Rheezermaaten" waarvan schoonzoon Derk Welink en zijn vrouw tot de trouwdatum van Hermina Hilberink het vruchtgebruik hebben. Verder worden er nog wat oude verkopen afgehandeld en blijken er ook nog schulden te zijn:
"1e Aan de toeziende Voogd in deezen Derk Welink wegens door dezes Zoon verdiend Loon en geleende Gelden de somma van Twee en twintig Guldens
2e Aan de meid Geesjen Mulders wegens Loon de somma van vijf en twintig Guldens
3e Aan Hendrik Hageman te Stegeren wegens Garve (=pacht) van Boekweiten veen (een eigennaam?) de somma van Vijftien Guldens
4e aan Jan Hofland te Heemse wegens geleend geld, behalve de lopende Rhenten, eene capitale somma van een Honderd Guldens meede ad vier Procents
5e aan Lubbert Stoete te Rheeze wegens geleend geld, behalven de lopende Rhenten, eene capitale somma van Eén Honderd Guldens meede ad vier Procents
6e aan Marten Warmink te Egede wegens geleend geld, behalven de lopende Rhenten, eene capitale Schuld ter Somma van Een Honderd Guldens, rentende meede vier Procents
7e aan de Meede voogd in deezen Lucas Veurink eene capitale Schuld ad Twee Honderd Guldens, zonder Rhenten"
en dat gaat maar door:
"Jan Herm Veurink te Brucht f.25,00
Jan Hendriks Toelsag te Heemse f.100,00
Egbert Scholten te Bergentheim f.200,00"
enz. enz.
En als afmakers:
Ten eerste "Aan den notaris Antoni van Riemsdijk ... kosten van twee gulden en negen en zestig cents"
Ten tweede "Aan den Medicianse Doctor Antoni van Riemsdijk te Hardenberg wegens annis Achttien Honderd Negetien, twintig, als en twee en twintig in de onderhavige Gemeenschap gepresteerde Genees- Heel- en Verloskundige Diensten, mitsgaders geleverde Medicamenten de Somma van Veertig Guldens, twee en tachtig en een halve cent".
Alles bij elkaar een "Somma" van een kleine duizend gulden, hetgeen de balans dus negatief deed uitslaan; arme Hermina, ze zat in grote problemen en gelukkig dat Lucas op haar pad was gekomen. Vermeldenswaardig is nog dat de notaris verklaart dat hij "van des Morgens ten Zeven Ure tot des avonds ten zes Uren en alzo gedurende elf achtereenvolgende Uren van denzelfden dag" in touw is geweest. En verder belooft Hermina dat ze niets heeft verstopt, weggemaakt of niet heeft gezien op straffe van vreselijke dingen die de wet voor haar in petto heeft als ze heeft gejokt. 2)
NOG EEN AKTE
 |
| Het slot van de akte van huwelijkse voorwaarden van het stel |
Antoni blijft druk met het stel als op 13 september de huwelijksvoorwaarden worden opgesteld, waarvan helaas de eerste twee bladzijden zijn zoek geraakt. In ieder geval gaat Hermina haar spulletjes delen met Lucas, zijn de toekomstige winsten voor een vierde voor haar en voor drie vierde voor Lucas, wordt een prettige regeling getroffen voor de moeder van Lucas en zo ook voor Hermina's kind en eventuele toekomstige kinderen. Toekomstige schulden zijn voor ieders rekening en bij overlijden treedt er vruchtgebruik in werking. 3)
Bronnen:
1) een sterk geweven textielstof
2) Notarieel Archief Hardenberg, inventarisnummer 1971 aktenummer 326 van 30.08.1823 inventaris notaris van Riemsdijk via Historisch Centrum Overijssel image 83 en verder
3) Notarieel Archief Hardenberg, inventaris nummer 1971 Huwelijkse voorwaarden 13-09-1823 aktenummer 332 notaris van Riemsdijk via Historisch Centrum Overijssel image 73 en verder (eerste twee bladen ontbreken)
Reacties
Een reactie posten