BIJENKORVEN
Het is 1745, we zitten op de top van een stuwwal - door gletsjers in vorige ijstijden opgestuwd zand - en hebben een mooi uitzicht over de stad Hardenberg. Vlak achter ons ligt de grens met Hannover, tegenwoordig Duitsland. Door de manshoge springbalsemientjes scharrelt een oud mannetje, die een rare pijp rookt en maar wat in het rond blaast. Ach, dat moet een imker zijn die de oogst aan honing van het voorjaar wil ophalen.
De lezer zal zich afvragen of dit een introductiecursus bijen houden gaat worden, maar het zit zo.
We staan in de tuin van het Erve Snijders, een hoeve in de buurschap Radewijk en het mannetje heet Hendrik Berentsen Snijders. Hij heeft zo-even de hele boerderij aan zijn pas getrouwde zoon Jan overgedragen op voorwaarde dat ze hem zullen onderhouden en verplegen in kost en kleren. En de andere kinderen krijgen elk ƒ 150 ter voldoening van hun ouderlijke erfportie. Hendrik behoudt nog een stuk zaailand, twintig schapen en een derde van de bijenkorven. 1)
BOEDELHOUDERS
Jan en zijn vrouw Hadewich Gerrits Bolks krijgen acht kinderen en dan gebeurt er iets vreemds. Blijkbaar zijn er binnen de familie afspraken gemaakt wie er boedelhouder wordt – dat was meestal de oudste zoon – maar hier zien we dat de eerstgeborene dit “recht” toekomt. en dat al voor de tweede keer want ook vader Hendrik was gehuwd met een eerstgeborene (Zwaane Jansdr uit Snijdershuis) 2). En dus viert Swaantje Snijders de scepter na het overlijden van haar ouders en huwt zij met ene Jan Poen, die zich later Jan Snijders noemt.
SNIJDERS & SNIJDERS
Het is 8 december 1818, het waait en het regent. Notaris Antoni van Riemsdijk is op weg naar het Erve Snijders maar de weg is bijna onbegaanbaar na het slechte weer van de afgelopen weken en Antoni denkt aan omdraaien. De plicht roept echter want er moet een testament worden opgemaakt en deze keer voor Swaantje en Jan Snijders omdat ze bang zijn dat er eventuele geschillen ontstaan tussen hen en de kinderen. Ze blijken niet alleen stukken land te bezitten in Overijssel maar ook over de grens in het koninkrijk Hannover en zelfs een stemrecht in de marke van Hardenberg en Radewijk, alles met een waarde van ruim ƒ 2.200. Ze bepalen dat alles naar de eerstgeborene – Harm of Harmen - gaat en dat de andere kinderen geld krijgen ter voldoening van hun ouderlijke erfportie 3).
ZEURPIET
De grens tussen Nederland en Hannover loopt in Radewijk door een stuk hooiland. In dat hooiland, net op de grenslijn, ontspringt een bron of welle, die de oorsprong is van de zogenaamde Wellebeek. Deze beek vormt tot aan zijn val in de Radewijkerbeek de grenslijn tussen beide koninkrijken. Jaarlijks wordt de grens bezichtigd door afgevaardigden van de gemeenten Ambt Hardenberg en Uelsen. Bij de laatste bezichtiging zijn door deze personen houten palen in het hooiland geslagen om de grenslijn aan te geven. De palen zijn echter hinderlijk bij het maaien van het aldaar welig groeiende gras. In de zomer van 1851 schrijft Harmen – want hij is de eigenaar van het stuk land - een brief aan de Commissaris des Konings in Overijssel Hij verzoekt daarom de Commissaris er voor te willen zorgen dat de palen worden verwijderd 4). Of er aan zijn verzoek is voldaan weten we niet. Had het dan ook zelf gedaan!
De Ambtenaar van het Openbaar Ministerie bij ’t Kantongerecht Ommen heeft het druk. Op 28 maart 1874 ontvangt hij een brief van het gemeentebestuur van Ambt Hardenberg. "Hierbij heb ik de eer U te doen toekomen een proces-verbaal opgemaakt door de rijksveldwachter A.D. Schut alhier, ten verzoeke van Harm Snijders, landbouwer te Baalder, tegen Egbert Roelofs en Gerrit Jan Bril aldaar, wegens het doen lopen en grazen van varkens op akkers bezaaid met rogge van voornoemde H. Snijders". 4) Het proces-verbaal zelf is helaas verdwenen, aldus de medewerker van het gemeentearchief Ommen-Hardenberg.
VEE
Het is 31 januari 1823, de koudste maand uit de Nederlandse instrumentale weergeschiedenis: -7,0 graden, de wind zit voortdurend in de oostenhoek en er ligt een dik pak sneeuw. Men is druk bezig de Staat van Vee in Ambt Hardenberg op te stellen en we zien dat Harmen Snijders een goede beurt maakt op de lijst met 14 runderen, twee paarden en 96 schapen 5). En voor dat vee is land nodig: en dat heeft Harmen, want in het kadaster van 1823 zien we precies waar dat ligt, kijk maar op het kaartje hieronder. En wat er niet op staat is nog een stuk heide van vijf bunder (ca. 5 ha.)
Jan is een opa van een opa van een oma van mijn moeder
Bronnen:
De inhoud van het artikel 't Snijders of de Sniederi-je op de website van de Stichting Historische Projecten Hardenberg
1) Oud Rechterlijk Archief Schoutambt Hardenberg Toegangsnummer 55.2.1 inventarisnummer 14
2) Trouwboek NG Hardenberg 1742-1753 via VPND.nl (VanPapierNaarDigitaal) image 4
3) Notarieel Archief Overijssel Toegangsnummer Inventarisnummer 1964 aktenummer 188 Notaris Antoni van Riemsdijk
4) Kopieboek van de uitgaande brieven van het gemeentebestuur van Ambt Hardenberg
1 januari 1874 t/m 31 december 1874 nummer 130 d.d. 28-3-1874 via Gemeentearchief
Ommen-Hardenberg
http://www.www.mic.konict.nl/kass/viewobject.php?PHPSESSID=le47hgsr2vf54cu6g93ar2v073&object=471143&menu=true&
5) Staat van Vee in Ambt Hardenberg, bevattende eene aanwijzing der houders van Vee, en van het getal Runderen, Paarden en Schapen, bij elk hunner in bezit of gebruik. Transcriptie: Dinah Hesselink-Zweers
Het is 1745, we zitten op de top van een stuwwal - door gletsjers in vorige ijstijden opgestuwd zand - en hebben een mooi uitzicht over de stad Hardenberg. Vlak achter ons ligt de grens met Hannover, tegenwoordig Duitsland. Door de manshoge springbalsemientjes scharrelt een oud mannetje, die een rare pijp rookt en maar wat in het rond blaast. Ach, dat moet een imker zijn die de oogst aan honing van het voorjaar wil ophalen.
De lezer zal zich afvragen of dit een introductiecursus bijen houden gaat worden, maar het zit zo.
 |
| Dit is niet Hendrik! (Bron: Pixabay, Public domain) |
 |
| Erve Snijders, ook wel Sniederi-je (Bron: Stichting Historische Projecten Hardenberg) |
BOEDELHOUDERS
Jan en zijn vrouw Hadewich Gerrits Bolks krijgen acht kinderen en dan gebeurt er iets vreemds. Blijkbaar zijn er binnen de familie afspraken gemaakt wie er boedelhouder wordt – dat was meestal de oudste zoon – maar hier zien we dat de eerstgeborene dit “recht” toekomt. en dat al voor de tweede keer want ook vader Hendrik was gehuwd met een eerstgeborene (Zwaane Jansdr uit Snijdershuis) 2). En dus viert Swaantje Snijders de scepter na het overlijden van haar ouders en huwt zij met ene Jan Poen, die zich later Jan Snijders noemt.
SNIJDERS & SNIJDERS
Het is 8 december 1818, het waait en het regent. Notaris Antoni van Riemsdijk is op weg naar het Erve Snijders maar de weg is bijna onbegaanbaar na het slechte weer van de afgelopen weken en Antoni denkt aan omdraaien. De plicht roept echter want er moet een testament worden opgemaakt en deze keer voor Swaantje en Jan Snijders omdat ze bang zijn dat er eventuele geschillen ontstaan tussen hen en de kinderen. Ze blijken niet alleen stukken land te bezitten in Overijssel maar ook over de grens in het koninkrijk Hannover en zelfs een stemrecht in de marke van Hardenberg en Radewijk, alles met een waarde van ruim ƒ 2.200. Ze bepalen dat alles naar de eerstgeborene – Harm of Harmen - gaat en dat de andere kinderen geld krijgen ter voldoening van hun ouderlijke erfportie 3).
ZEURPIET
De grens tussen Nederland en Hannover loopt in Radewijk door een stuk hooiland. In dat hooiland, net op de grenslijn, ontspringt een bron of welle, die de oorsprong is van de zogenaamde Wellebeek. Deze beek vormt tot aan zijn val in de Radewijkerbeek de grenslijn tussen beide koninkrijken. Jaarlijks wordt de grens bezichtigd door afgevaardigden van de gemeenten Ambt Hardenberg en Uelsen. Bij de laatste bezichtiging zijn door deze personen houten palen in het hooiland geslagen om de grenslijn aan te geven. De palen zijn echter hinderlijk bij het maaien van het aldaar welig groeiende gras. In de zomer van 1851 schrijft Harmen – want hij is de eigenaar van het stuk land - een brief aan de Commissaris des Konings in Overijssel Hij verzoekt daarom de Commissaris er voor te willen zorgen dat de palen worden verwijderd 4). Of er aan zijn verzoek is voldaan weten we niet. Had het dan ook zelf gedaan!
De Ambtenaar van het Openbaar Ministerie bij ’t Kantongerecht Ommen heeft het druk. Op 28 maart 1874 ontvangt hij een brief van het gemeentebestuur van Ambt Hardenberg. "Hierbij heb ik de eer U te doen toekomen een proces-verbaal opgemaakt door de rijksveldwachter A.D. Schut alhier, ten verzoeke van Harm Snijders, landbouwer te Baalder, tegen Egbert Roelofs en Gerrit Jan Bril aldaar, wegens het doen lopen en grazen van varkens op akkers bezaaid met rogge van voornoemde H. Snijders". 4) Het proces-verbaal zelf is helaas verdwenen, aldus de medewerker van het gemeentearchief Ommen-Hardenberg.
VEE
Het is 31 januari 1823, de koudste maand uit de Nederlandse instrumentale weergeschiedenis: -7,0 graden, de wind zit voortdurend in de oostenhoek en er ligt een dik pak sneeuw. Men is druk bezig de Staat van Vee in Ambt Hardenberg op te stellen en we zien dat Harmen Snijders een goede beurt maakt op de lijst met 14 runderen, twee paarden en 96 schapen 5). En voor dat vee is land nodig: en dat heeft Harmen, want in het kadaster van 1823 zien we precies waar dat ligt, kijk maar op het kaartje hieronder. En wat er niet op staat is nog een stuk heide van vijf bunder (ca. 5 ha.)
 |
| Kadastrale kaart 1811 1832 minuutplan Ambt Hardenberg, Overijssel, sectie D, blad 05 MIN04023D05. De rode puntjes geven een deel van het bezit van Harm aan. |
 |
| En zo ziet het er nu uit (Google earth) |
Jan is een opa van een opa van een oma van mijn moeder
Bronnen:
De inhoud van het artikel 't Snijders of de Sniederi-je op de website van de Stichting Historische Projecten Hardenberg
1) Oud Rechterlijk Archief Schoutambt Hardenberg Toegangsnummer 55.2.1 inventarisnummer 14
2) Trouwboek NG Hardenberg 1742-1753 via VPND.nl (VanPapierNaarDigitaal) image 4
3) Notarieel Archief Overijssel Toegangsnummer Inventarisnummer 1964 aktenummer 188 Notaris Antoni van Riemsdijk
4) Kopieboek van de uitgaande brieven van het gemeentebestuur van Ambt Hardenberg
1 januari 1874 t/m 31 december 1874 nummer 130 d.d. 28-3-1874 via Gemeentearchief
Ommen-Hardenberg
http://www.www.mic.konict.nl/kass/viewobject.php?PHPSESSID=le47hgsr2vf54cu6g93ar2v073&object=471143&menu=true&
5) Staat van Vee in Ambt Hardenberg, bevattende eene aanwijzing der houders van Vee, en van het getal Runderen, Paarden en Schapen, bij elk hunner in bezit of gebruik. Transcriptie: Dinah Hesselink-Zweers
Reacties
Een reactie posten