Willem Bogaards (1860-1932) en de oesters van Yerseke

INHOUD:

• Wagenmakertje gaat oesters kweken
• Oesters: hoe zit dat?
• Alweer een Willem
  
• Luctor et emergo (ik worstel en kom boven)
• Regelt men het onderling?
  

WAGENMAKERTJE GAAT OESTERS KWEKEN

Het is 1860 en Nederland begint langzaamaan te ontwaken uit een periode van achterstand en de industrialisatie biedt nieuwe kansen. Daarbij wordt vooral gebruik gemaakt van stalen toepassingen. 

 

In Hazerswoude gaat alles nog een beetje op de oude voet verder en aan het Westeinde kruipt een klein ventje tussen de wielen van karretjes, blokwagens en driewielde karren, die zijn vader maakt. Lees hier meer over de Hazerwouder wagenmakers: http://barthelgezocht.blogspot.com/2020/12/bogaards-wagenmakers-van-hazerswoude.html

 

Het is in deze tijd gebruikelijk dat jongens het beroep van hun vader navolgen maar dit jochie heeft andere plannen. Onze held gaat in de leer bij zijn vader maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan: het water lokt en dan vooral het zilte... 

 

Op 22 mei 1885 verlaat Willem Bogaards Hazerswoude en vestigt zich op 7 juni 1886 in Yerseke in de Kaaistraat als oesterhandelaar. 1) Op 7 oktober 1886 gaat hij nog even terug naar Hazerswoude om te trouwen met Adriana van Dorp 2).

 

Bron: Pixabay (Publiek domein)

OESTERS: HOE ZIT DAT?

De teelt van oesters in Yerseke kreeg een belangrijke impuls na 1870. Het gebruik van gekalkte dakpannen kwam in gebruik waarop de oesterlarfjes zich vasthechten. 

 

In principe werden het broed en de jonge oesters verkregen op natuurpercelen en daarna overgebracht op zaaipercelen. Hiervoor werden oesterputten gebruikt die later ook de functie kregen van voorraadreservoirs. 

 

De eerste oesterput werd in 1871 aan de buitenzijde van de Breedsendijk aangelegd. Later kwamen er meer en steeg ook de behoefte aan werkplaatsen en bergruimte. 

 

De kweek vindt vooral plaats in de Oosterschelde en het Grevelingenmeer. 

Oesterputten van Yerseke Recordnummer 41561 Beeldbank Zeeland

De oesterkwekers huren percelen van de overheid. Daarnaast zijn er nog zogenoemde vrije gronden in de Oosterschelde. De percelen tezamen zijn ongeveer 2.050 hectare groot. Gezien het vergunningstelsel en de verhuur van de percelen is er nauwelijks ruimte voor nieuwe bedrijven.3)

ALWEER EEN WILLEM, DUS

Ja. Kijk maar:

 

LUCTOR ET MERGO (ik worstel en kom boven)

Zeeuwen zijn over het algemeen godvrezende mensen; men vormde een hechte gemeenschap. Of dat te maken heeft met dat watergedoe om hen heen, dat weet ik niet. Daar zijn stapels boeken over geschreven. Duidelijk is wel dat de bewoners door de eeuwen gehard zijn door de vele invallen van de zee en ook recent door andere oorzaken zoals de Tweede Wereldoorlog. 

 

Naast het harde werk was men goed georganiseerd in het kerkelijk en maatschappelijk leven. Zo zien we Willem optreden als diaken en ouderling in de Gereformeerde Kerk in Yerseke. 4)

Ger.Kerk Yerseke ca 1920 Vervaardiger Peijl v.d. recordnummer 27857 Beeldbank Zeeland

De “Vereeniging tot behartiging van belangen der Militaire belangen” heeft aan hem een goede secretaris. 5) En ook in de politiek probeert hij zich te laten gelden door zich kandidaat te stellen voor de gemeenteraad namens de kiesvereniging “Ora et Labora”. Dat lukt niet. 6) 

Wat wel lukt is de oprichting van de “N.V. Luctor et Emergo (ik worstel en kom boven) ter exploitatie van het blad De Zeeuw”, gevestigd te Goes. Doel is het uitgeven van een blad van Christelijk historische richting gewijd aan de verdediging en verbreiding der anti-revolutionaire beginselen. 7) 

 

Er waren rond de vorige eeuwwisseling nog weinig mensen, die over een telefoonaansluiting konden beschikken. Zo had je in die dagen nummer 5: die was van Willem en er waren er maar 16. 8) 

 

Dat hij nog tijd had voor zijn oesters. Dat had hij, blijkt uit de vele artikelen uit diverse kranten. Daaruit lezen we onder meer het resultaat van de veilingen waar de oesterkwekers hun percelen op de oesterbanken pachtten. Dat ging om soms wel aardige bedragen voor die tijd: zo pachtte Willem voor ƒ 4.025 perceel nummer 226^e van de Ierseke oesterbank. 9) Zou hij ze overigens gegeten hebben? Vond hij ze lekker? 

REGELT MEN HET ONDERLING? 

Als in 1932 voor Willem het einde daar is wordt de inventaris door notaris J.C. Kram uit Kapelle opgemaakt. En blijkt dat er meer schulden zijn dan bezittingen, vooral bij de familie. Ook is er een betwiste vordering van ƒ 6.000.

 

Nergens heb ik de afloop kunnen vinden of de aankondiging van een faillissement. 10) Het zal me niet verbazen als men het “onderling” heeft geregeld.

 

Middelburgse courant van 13 april 1933   >>>>>>

Bronnen:

1) Bevolkingsregister Yerseke 1880-1920 via Familysearch image 171

2) Burgerlijke Stand Huwelijken Hazerswoude aktenummer 20

3) Wikipedia

4) De Zeeuw Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland van 27 april 1899 en de Goessche Courant van 7 december 1908

5) De Zeeuw Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland van 2 februari 1895

6) De Zeeuw Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland van 21 juli 1891

7) De Staatscourant van 31 december 1896

8) Naamlijst voor den Telefoondienst via geneaknowhow.nl

9) De Zeeuw Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland van 22 oktober 1892

10) Notarieel Archief Kapelle acte van inventarisatie nummer 3401 van 12 april 1933 notaris J.C. Kram via archieven.nl