Albertus de Bree (1871-1915) koopt water

PROLOOG

Mijn enige zus emigreerde in de vorige eeuw naar Canada. Zij ontmoette daar een Canadese emigrant met Hollandse achtergrond waarop zij viel. 

 

En zo geviel het dat zij nog even terugkeerde om van ons afscheid te nemen om zich definitief met haar de Bree te vestigen in dat verre land. We gaan eens kijken naar de belevenissen van de voorzaten van haar man.

 

We gaan verder met Albertus de Bree (1871-1915). Hier vinden we hem in de familie:

 

INHOUD

 

• Kleine Arie en grote Albertus
• Timmerman koopt water
  
• Het huis van Albertus
• "Wetenschap"
  
• Huizen, schuren en een krattenfabriek

KLEINE ARIE EN GROTE ALBERTUS
Bij zoon Arie http://barthelgezocht.blogspot.com/2021/05/van-de-bree-naar-debree-en-weer-terug.html  hebben we het onder meer al over de lengte gehad van de mensen in die tijd. 

 

Arie was vergeleken bij zijn vader een flink stuk kleiner, want Albertus kon zo over hem heen kijken met zijn één meter 79. Voor die tijd was je dan echt een lange vent. Hoe we dat weten? 

 

Tussen 1811 en 1940 moesten alle jongens zich melden voor de militaire dienstplicht en dat werd vastgelegd in de zogenaamde Militieregisters. Behalve je persoonlijke gegevens werden ook je uiterlijke kenmerken geregistreerd waaronder de lengte, haarkleur en dergelijke. 

 

Albertus had een grote neus, ronde kin en blond haar. Omdat hij enige zoon was hoefde hij niet in dienst vanwege het economisch belang. 1)

 

Arie's uiterlijk (Bron: Militieregister 1891 aktenrummer 180 via Noord Hollands Archief image 180) (click to enlarge)

 

TIMMERMAN KOOPT WATER
Er staat een zwakke oostelijke wind en het vriest noch dooit. Het zonnetje schijnt wel lekker maar het voelt koud aan met die vochtige lucht. 

 

Op de vastgoedveiling handelt notaris A.P.H.de Lange vlug de zaken af om zo snel mogelijk een glas jenever achterover te kunnen slaan in het café. Er zijn die dag zestien kavels bouwland te verhandelen en hij jaagt ze er achter elkaar doorheen. 

 

Het lukt Albertus om een stuk bouwland en water van 3,08 centiare (=0,08 acre) te kopen voor 278 gulden. Raar dat je ook voor een stuk water moet betalen. Maar ja, zo gaat dat hier nu eenmaal in Broek op Langedijk. 2)

 

In de meer geïndustrialiseerde delen van het land werden de voordelen van toepassingen als stoommachines merkbaar in de welvaart. Maar op het platteland was het nog beulen. 

 

Misschien dat Albertus als timmerman dat stukje grond kocht om nog wat witte kool te verbouwen en zo zijn inkomen aan te vullen.

 

Witte kool (Bron: Wikipedia, foto Jan Bakker)

 

HET HUIS VAN ALBERTUS
Kijk, verscholen achter een grote boom is nog net een huis met een houten zijgevel zichtbaar: 

 

Bron: Otterplaat 2013 blz.33 uitgave van Stichting Langedijker Verleden

 

Het huis ging over in handen van de boekhandelaar Pieter Otto. Deze was overigens nog getuige bij de aangifte van een familielid van Albertus maar daarover later meer. 3)

 

Een kleinzoon van Pieter Otto weet te vertellen dat dit huis in 1911 is verkocht om daar zijn boekhandel in te beginnen. De foto moet dus voor of uiterlijk in 1911 gemaakt zijn. Deze informatie is te lezen in het blad Otterplaat, een uitgave van de Stichting Langedijker Verleden. 

 

Ze schrijven ook dat de opname is gemaakt vanaf de brug van de veiling. Daaruit kunnen we opmaken dat het huis ongeveer hier moet hebben gestaan:

Bron: Google maps

Waarom we dat denken?

 

Welnu, het grote huis op de foto (vroeger bakkerij Wender) bestaat niet meer. Het straatje heet nu Bakkerspad en er staat een restaurant met de naam Bakkershuys. (Toevallig, niet waar?) 

 

En het huis van de boekhandelaar ook niet: er staat nu nieuwbouw. De verkoper van het huis met de houten zijgevel was natuurlijk onze Albertus. 3)

 

"WETENSCHAP"

Amateur genealogie lijkt wel een beetje op wetenschap: het verandert telkens en voortdurend zijn er nieuwe ontwikkelingen. Zo ontdekte ik kort geleden een betere foto van het huis (rechts) van Albertus: 3a)

 

 HUIZEN, SCHUREN EN EEN KRATTENFABRIEK

Vanaf 1818 moet er in Nederland belasting betaald worden over erfenissen, het zogenaamd successierecht. 

 

In de memorie van successie wordt bepaald om hoeveel geld het gaat en uit zo'n document kun je opmaken of je voorouder in goede doen was. Daarnaast zijn er gegevens te vinden van de nabestaanden en hun beroepen. 

 

Blijkbaar is het Albertus en zijn Grietje voor de wind gegaan. Want als voor Albertus op 5 februari 1916 de aangifte wordt ingevuld blijkt, dat er voor bijna negenduizend gulden aan onroerende goederen te zijn zoals huizen, schuren en een krattenfabriek. Maar ook wat grond en water er omheen, alles in Broek op Langedijk. 4)

 

Als Grietje in 1936 komt te overlijden kunnen we die documenten nog niet inzien: vanwege de privacy zijn ze niet openbaar. 

 

Beiden werden trouwens niet oud: 44 respectievelijk 65 jaar.

Bronnen:

1) Memorie van Successie Kantoor Alkmaar nummer 2/4013 van 12 augustus 1863 via Noord-Hollands Archief  image 308

2) Repertorium Notarieel Archief Alkmaar 1897-1905, archiefnummer 10.3.003, Notaris A.P.H. de Lange, inventarisnummer 1501, aktenummer 743 van 27 december 1904via Regionaal Archief Alkmaar

3) Otterplaat 2013 blz.33 uitgave van Stichting Langedijker Verleden

3a) Website oneindig Noordholland

4) Memorie van Successie Kantoor Alkmaar nummer 6/9286 van 5 februari 1916 via Noord-Hollands Archief image 154 tot 159