De Heussensstraat, een keurige straat met voorheen keurige bewoners zoals leraren, een fabrikant, een wethouder, een professor, een lid van de Tweede Kamer en zelfs twee later beroemd geworden schrijvers: Geerten en Doeschka Meijsing.
Het bijzondere van deze Haarlemse straat, die grotendeels als een halve maan rond een vijver loopt, is het unieke uitzicht op de wipmolen tegenover het huis met nummer 32. Van mijn geboorte in 1947 tot mijn huwelijk in 1971 heb ik in dit huis gewoond. En die molen heeft een geschiedenis.
De molen van de voormalige Schoterveenpolder is waarschijnlijk in het tweede kwart van de 17de eeuw gebouwd. Hij bemaalt dan oorspronkelijk de ca. 20 ha grote Schoterveenpolder via een lange voorboezem op het Noorder Spaarne. Het aan de duinen grenzende relatief hoog gelegen gebied, dat later de Schoterveenpolder vormt, heeft lang een natuurlijke afwatering op het Spaarne gekend.
De definitieve invoering van de windbemaling moet tegen het midden van de 17de eeuw hebben plaats gehad, waarop ook de constructie van de molen wijst. In de tweede helft van de vorige eeuw zijn er aan de molen nogal ingrijpende herstelwerkzaamheden uitgevoerd.
Omstreeks 1920 vindt in de omgeving een sterke uitbreiding van de bebouwing plaats, hetgeen tot windbelemmering heeft geleid. Hierop is door de gemeente Haarlem ten behoeve van de polder een nieuw elektrisch gemaal gebouwd aan de Delft, waarmee de weg vrij is gemaakt om het gebied rond de molen te bebouwen. Voordien is dit niet mogelijk geweest vanwege het geldende windrecht.
In 1922 komt het gemaal gereed waarna de molen buiten bedrijf wordt gesteld en overgenomen door de gemeente Haarlem. Tenslotte werd de polder in 1935 opgeheven en vanaf dat moment droeg de gemeente zorg voor de bemaling. Hiervoor is later op de molenwerf een elektrisch aangedreven vijzel geplaatst, die uitmaalt op de voorwaterloop van de molen. (Als gevolg daarvan kon de molen niet meer geheel worden rondgekruid). Kort na 1977 werd deze (allang buiten gebruik zijden) vijzel met waterloop verwijderd.
Bronnen:
www.molendatabase.nl
De kleurenfoto’s zijn van streetview
De zwart/wit foto: Gezicht op de Schoterveense molen in de Schoterveenpolder aan de Heussensstraat, 1935, ziende naar het noorden. Vervaardiger anoniem. Noord-Hollands Archief Collectie Kennemerland Inventarisnummer NL-HlmNHA_54009121
Het bijzondere van deze Haarlemse straat, die grotendeels als een halve maan rond een vijver loopt, is het unieke uitzicht op de wipmolen tegenover het huis met nummer 32. Van mijn geboorte in 1947 tot mijn huwelijk in 1971 heb ik in dit huis gewoond. En die molen heeft een geschiedenis.
 |
| Het huis met de punaise is nummer 32 |
 |
| Uitzicht vanuit de voortuin |
De molen van de voormalige Schoterveenpolder is waarschijnlijk in het tweede kwart van de 17de eeuw gebouwd. Hij bemaalt dan oorspronkelijk de ca. 20 ha grote Schoterveenpolder via een lange voorboezem op het Noorder Spaarne. Het aan de duinen grenzende relatief hoog gelegen gebied, dat later de Schoterveenpolder vormt, heeft lang een natuurlijke afwatering op het Spaarne gekend.
De definitieve invoering van de windbemaling moet tegen het midden van de 17de eeuw hebben plaats gehad, waarop ook de constructie van de molen wijst. In de tweede helft van de vorige eeuw zijn er aan de molen nogal ingrijpende herstelwerkzaamheden uitgevoerd.
Omstreeks 1920 vindt in de omgeving een sterke uitbreiding van de bebouwing plaats, hetgeen tot windbelemmering heeft geleid. Hierop is door de gemeente Haarlem ten behoeve van de polder een nieuw elektrisch gemaal gebouwd aan de Delft, waarmee de weg vrij is gemaakt om het gebied rond de molen te bebouwen. Voordien is dit niet mogelijk geweest vanwege het geldende windrecht.
In 1922 komt het gemaal gereed waarna de molen buiten bedrijf wordt gesteld en overgenomen door de gemeente Haarlem. Tenslotte werd de polder in 1935 opgeheven en vanaf dat moment droeg de gemeente zorg voor de bemaling. Hiervoor is later op de molenwerf een elektrisch aangedreven vijzel geplaatst, die uitmaalt op de voorwaterloop van de molen. (Als gevolg daarvan kon de molen niet meer geheel worden rondgekruid). Kort na 1977 werd deze (allang buiten gebruik zijden) vijzel met waterloop verwijderd.
 |
| Schoterveense molen, ook wel Molen van Stoop genoemd |
Bronnen:
www.molendatabase.nl
De kleurenfoto’s zijn van streetview
De zwart/wit foto: Gezicht op de Schoterveense molen in de Schoterveenpolder aan de Heussensstraat, 1935, ziende naar het noorden. Vervaardiger anoniem. Noord-Hollands Archief Collectie Kennemerland Inventarisnummer NL-HlmNHA_54009121
Ja, Frits heeft daar zeker geschaatst en heeft nog 2 keer een mensenleven gered. Bij de eerste drenkeling was zijn familie hem zeer dankbaar dat hij hem van een gewisse dood had gered, bij het 2e slachtoffer, die hij tot zijn voordeur bracht, reageerde de familie wat koeler....de deur werd voor zijn neus dichtgesmeten....
BeantwoordenVerwijderenFrits was woedend!
Ook was Frits vaak te vinden bij de schooltuintjes, dicht bij de molen, wat toen nog paste bij zijn schooltijd.
En niet te vergeten zijn traumatische ervaring met het gemeentelijk vlooienbad ...
Bah!!
De bodem van het zwembad bestond uit scherp zand en dat voelde niet prettig aan tussen de tenen. Mogelijk heeft Frits hier zijn zwemdiploma gehaald. Je kon overigens voor ƒ 5,50 een zomerkaart kopen; je kon kiezen uit ma/wo/vrij, of di/do/za. De betekenis ligt voor de hand. Als alle verkleedhokjes bezet waren moest je je omkleden in een grote ruimte, geheten het schapenhok. Het zwembad lag aan een ander deel van de Heussensstraat en het tweede slachtoffer zal om de hoek hebben gewoond.
VerwijderenWat een mooie molen hè?